En hoe je de cyclus kunt doorbreken als je zelf volwassen bent
De jeugd van een kind zou liefdevol, speels, zorgzaam en bevestigend moeten zijn, maar voor veel kinderen is dit niet het geval. Sommige kinderen hebben ouders die fysiek goed voor hen zorgen, maar niet goed in staat zijn hun kind emotioneel of mentaal te ondersteunen. Deze ouders staan in de therapiewereld bekend als emotioneel onvolwassen ouders.
Een emotioneel onvolwassen ouder is een ouder die niet in staat is om aan jouw emotionele behoeften te voldoen. Niet als je een (klein) kind bent en ook niet als je een volwassen “kind” bent. Emotioneel onvolwassen ouders stellen zichzelf, ongeacht wat er in jouw leven gebeurt, op de eerste plaats. Met andere woorden, alles draait om hen, om hun emotionele behoeften. Ze verwachten dat jij de tweede plaats accepteert als het gaat om hun behoeften. Ze willen geen gelijkwaardige relatie. Ze willen ´blinde loyaliteit aan hun behoefte’. Een emotioneel onvolwassen ouder worstelt met het reguleren van eigen emoties.
Emotioneel volwassen ouders zijn ouders die in staat zijn om emotioneel contact met je te maken. Ze kunnen jouw emoties herkennen, begrijpen, en ook valideren zonder deze persoonlijk op te vatten of te proberen te veranderen hoe je je voelt. Emotioneel volwassen ouders bezitten emotionele intelligentie, wat hen in staat stelt hun eigen emoties te navigeren terwijl ze op een effectieve en zorgzame manier met hun kind communiceren. Emotioneel volwassen ouders leren kinderen over gevoelens en emoties door deze te spiegelen. Als we positieve gevoelens over onszelf hebben, zijn we ook in staat die voor een ander te voelen. Kinderen ontwikkelen een zelfbeeld door de spiegeling van de omgeving en dan in het bijzonder door de spiegeling van ouders.
Dit niveau van ondersteuning stelt het kind in staat om te groeien en geeft hen de ruimte om hun ware zelf te zijn.
Emotioneel onvolwassen ouders echter leggen hun eigen wensen op aan een kind, dat zich daardoor alleen maar leert afstemmen op de ouder, leert afstemmen op de buitenwereld en zich loskoppelt van de eigen binnenwereld. Hoe minder contact we hebben met ons innerlijke Zelf hoe meer spiegeling, steun en bevestiging we zoeken bij anderen. De basis voor codependent gedrag.
Vaak zijn ouders die emotioneel onvolwassen zijn, zelf ook opgegroeid met emotioneel onvolwassen ouders. Deze gedragingen werden hen voorgeleefd, dus ze denken dat dit de manier is waarop ze situaties met hun kinderen moeten aanpakken. Het wordt generaties lang doorgegeven totdat we ons realiseren wat er aan de hand is en het werk doen om de wonden van het hebben van emotioneel onvolwassen ouders te helen.
Hieronder een aantal kenmerken van een emotioneel onvolwassen ouder en hoe je ermee kunt omgaan als je er een hebt of als je er zelf een bent! De kans dat je er zelf een bent is groot.
Ze dumpen hun emoties op hun kinderen
Emotioneel onvolwassen ouders kunnen hun emoties niet (goed) reguleren. Emotioneel onvolwassen ouders kunnen volwassen problemen bij hun kinderen neerleggen. Dit kan van alles zijn, van problemen op het werk tot problemen in hun huwelijk of financiële moeilijkheden.
Emotioneel onvolwassen ouders doen dit omdat ze niet in staat zijn zichzelf te reguleren. Ze wenden zich tot hun kind omdat het veilig voelt. Dat kind zal je immers niet verlaten. Als je een kind bent en je krijgt al deze volwassen problemen op je bord, dan kun je je voorstellen hoe overweldigend dat moet voelen. Dit resulteert dan ook vaak in kinderen die zich emotioneel afsluiten of gaan projecteren op andere mensen. Het kind zal zich verantwoordelijk voelen voor de stemmingen en emoties van de ouder. De perfecte voedingsbodem voor codependentie.
Emotioneel onvolwassen ouders rekenen op hun kinderen voor emotionele ondersteuning
Een ander groot teken is een afhankelijkheid van hun kinderen voor emotionele ondersteuning. Ze kunnen zich wenden tot hun kinderen voor bevestiging, troost en gezelschap. Kinderen kunnen hun ouders niet de steun geven die de ouders nodig hebben (en zouden dat ook niet moeten doen). Dit kan leiden tot parentificatie. Het kind dat de (emotionele) zorg voor de ouder gaat dragen. Wat uiteraard een veel te grote verantwoordelijkheid is voor een kind.
Een ander kenmerk is dat deze ouders boos op je worden omdat je er niet voor hen bent op de manier waarop zij dat willen. Vaak verwachten emotioneel onvolwassen ouders dat je weet wat het is dat ze willen en nodig hebben. In plaats van over hun gevoelens te praten, drukken emotioneel onvolwassen ouders zich non-verbaal uit door emotionele besmetting, waarbij ze over je grenzen gaan en je net zo van streek maken als zij zijn. Emotioneel onvolwassen ouders willen dat je intuïtief aanvoelt wat ze voelen zonder iets te zeggen. Ze voelen zich gekwetst en boos als je hun behoeften niet raadt en gaan ervanuit dat je constant op hen afgestemd bent.
Ze hebben een gebrek aan empathie
Emotioneel onvolwassen ouders zijn niet in staat om te erkennen hoe hun emoties de mensen om hen heen beïnvloeden. Deze ouders hebben moeite om de gevoelens en behoeften van hun kinderen te begrijpen. Iemand die alles op zichzelf richt, zal niet in staat zijn om te denken over hoe een beslissing of gesprek jou beïnvloedt.
Ze zullen niet emotioneel intiem of kwetsbaar met je zijn
Emotioneel onvolwassen ouders zijn emotioneel zeer reactief. Primair reageren zij altijd vanuit emotie, maar ze vermijden hun diepere gevoelens. Ze vrezen emotioneel blootgelegd te worden en verbergen zich vaak achter een defensieve of zelfs agressieve buitenkant. Ze vermijden zelfs tederheid naar hun kinderen omdat dit hen te kwetsbaar zou kunnen maken. En kwetsbaarheid zou hun macht als ouder kunnen ondermijnen. En macht is alles wat ze denken te hebben.
Ze hebben moeite met grenzen
Als je ouder weigert je grenzen te respecteren is dat een rode vlag. Ze hebben ook grote moeite met de grenzen die je met hen stelt. Bijvoorbeeld, als je je moeder vraagt om te bellen voordat ze bij je langs komt, kan ze zich beledigd voelen en toch onaangekondigd langs blijven komen.
Ze gebruiken schuld, schaamte, de stilte behandeling of angst als wapen
Naarmate je ouder wordt en probeert grenzen te stellen met een emotioneel onvolwassen ouder, merk je misschien dat ze schaamte of schuld gebruiken als wapen. Dit kan klinken als: “Oh, je laat me mijn kleinkinderen nooit meer zien” of “Niemand belt me ooit terug” of “Het zijn ook altijd die moeders die het verkeerd doen”.
Bovendien gebruiken emotioneel onvolwassen ouders vaak de stilte behandeling. Als ze zich ongelukkig voelen over je gedrag, vermijden ze je in plaats van het probleem uit te praten zoals een emotioneel volwassen persoon zou doen of ze gaan vol de confrontatie aan. Deze confrontatie is niet gericht op het vinden van een oplossing, maar bestaat uit het uiten van beschuldigingen, verwijten en woede uitbarstingen aan jouw adres omdat je niet gehoorzaamt.
Vervolgens blijf jij achter met het gevoel dat je iets verkeerd hebt gedaan, terwijl het de hele tijd alleen maar een grote machtsstrijd is geweest.
Ze hebben vaak inconsistent gedrag en reacties
Wanneer een emotioneel onvolwassen ouder een slechte dag heeft, maken ze dit het probleem van iedereen – ook als het niets met hun kinderen of partner te maken heeft. Het leidt tot emotionele uitbarstingen in het gezin. Ze hebben niet het vermogen om hun emoties te reguleren en deze gescheiden te houden van hun ouderschap. Deze uitbarstingen zijn veelal voorbehouden aan het gezin en vindt plaats achter gesloten deuren. Naar buiten toe vormt het gezin het perfecte plaatje.
Bijvoorbeeld als je moeder je normaal hielp met je huiswerk maar een slechte dag op het werk had, kan ze uitbarsten in woede als je om je gebruikelijke hulp vraagt. Dit inconsistente gedrag kan ertoe leiden dat je je als kind op een gegeven moment terugtrekt. En de kans bestaat dat dit al op heel jonge leeftijd gebeurt. Baby´s reageren al op inconsistent gedrag met stress en angst. En deze inconsistentie leidt dan weer naar een onveilige hechting van een kind met alle gevolgen van dien.
Ze respecteren je individualiteit niet
Een ander kenmerk is dat ze je individualiteit niet respecteren. Emotioneel onvolwassen ouders begrijpen het nut van grenzen niet. Ze denken dat grenzen afwijzing impliceren, wat betekent dat je niet genoeg om hen geeft om hen vrije toegang tot je leven te geven. Daarom reageren ze beledigd of gekwetst als je hen vraagt om je privacy te respecteren. Emotioneel onvolwassen ouders vinden dat ze een dominante en bevoorrechte rol in jouw leven hebben waarin ze jouw grenzen niet hoeven te respecteren.
In een gezond familiesysteem, voedden ouders hun kinderen op een individu, een persoon buiten de ouder zelf, te zijn. En daar zal je vroeg mee willen beginnen. Ook als je kinderen jong en nog afhankelijk van je zijn, moet je werken aan het aanmoedigen en respecteren van hun voorkeuren en antipathieën.
Wanneer je de individualiteit van je kind respecteert, zie je hen als iemand die hun eigen waarden, overtuigingen en grenzen heeft. Een emotioneel onvolwassen ouder kan dat niet. Het kind is een verlengstuk van de ouder en moet voldoen aan de verwachtingen.
Jij doet het emotionele werk in de relatie
Onder emotioneel werk verstaan we de moeite die je doet om je emotioneel aan te passen aan de behoeften van anderen. Als dingen misgaan in een relatie, stijgt de behoefte aan emotioneel werk enorm. Emotioneel onvolwassen ouders zijn zelden geïnteresseerd in relatieherstel. Ze willen gelijk krijgen en ze willen blinde loyaliteit. Pogingen om tot herverbinding te komen liggen bij jou. In plaats van verontschuldigingen of verzoening maken emotioneel onvolwassen ouders dingen vaak erger door de schuld af te schuiven, anderen te beschuldigen en geen verantwoordelijkheid voor hun gedrag te nemen.
Je verliest je emotionele autonomie en mentale vrijheid
Omdat emotioneel onvolwassen ouders je als een verlengstuk van zichzelf zien, negeren ze je innerlijke wereld van gedachten en gevoelens. Ze claimen het alleenrecht om je gevoelens als zinnig of ongegrond te beoordelen. Ze claimen dat zij je beter kennen dan dat jij je Zelf kent. Ze respecteren je emotionele autonomie, je vrijheid en recht om je eigen gevoelens te hebben niet. Ze reageren boos, geschokt en afkeurend als je ideeën hebt die hen niet aanstaan of hen niet op de eerste plaats zetten.
Hier een voorbeeld dat voor mij zoveel impact heeft gehad dat ik me niet meer uitsprak over zoiets simpels als het koud hebben, omdat mijn gevoel er van heel jongs af aan niet toe deed. Ik ben zelf altijd een koukleum geweest, ook als klein kind al. Als ik zelfs maar liet merken dat ik het koud had door bijv. een rilling door mijn lichaam (die je niet tegen kunt houden!) kreeg ik steevast de opmerking; “Stel je niet zo aan! Het is helemaal niet koud”.
Pas toen ik in de 40 was en collega’s op het werk hoorde zeggen dat ze het koud hadden drong het tot me door dat ik me misschien niet aanstelde en dat je dus gewoon aan kunt geven dat je het koud hebt en dat mensen er dan zelfs rekening mee willen houden door de verwarming wat warmer te zetten. Als je van kleins af aan hoort dat je je aanstelt ga je het ook geloven en spreek je jezelf uiteindelijk niet meer uit. Als dit voorbeeld al deze impact heeft kun je je wel een voorstelling maken van hoe groot de impact van een dergelijke jeugd is op alle vlakken van iemands leven.
Emotioneel onvolwassen ouders genieten niet van andermans geluk
Emotioneel onvolwassen ouders kunnen echte spelbrekers zijn, zowel voor hun kinderen als voor anderen. Ze resoneren zelden met de gevoelens van anderen. Ze genieten niet van andermans geluk. Ze zeggen van wel, maar ze zijn jaloers en afgunstig. In plaats van te genieten van de prestaties van hun kind of het feit dat een kind in de belangstelling staat (verjaardag, bruiloft, etc), kunnen emotioneel onvolwassen ouders reageren op manieren die de trots en het geluk van het kind tenietdoen. Ze staan er ook om bekend de dromen van hun kinderen te kleineren door hen te herinneren aan de deprimerende realiteiten van het volwassen leven. Tot op de dag van vandaag krijg ik te horen “Wacht maar tot ………”. En daar kan van alles ingevuld worden en het is nooit positief. Het is altijd ellende wat je te wachten staat als je op het “tot”-moment aangekomen bent. Ik ben inmiddels 54 jaar en het is gelukkig nog nooit uitgekomen.
Hoe je voor jezelf kunt zorgen als je emotioneel onvolwassen ouders hebt
Als je een van de bovenstaande gedragingen herkent bij je ouders haal dan eerst diep adem. Het is belangrijk om dit feit te erkennen – het zal je helpen je minder alleen te voelen. Er is een naam voor dit type ouder, wat betekent dat je duidelijk niet alleen bent hierin, en ik denk dat dat op zichzelf al heel troostend kan voelen.
Je mag jezelf ook krediet geven voor het simpelweg kunnen opmerken hiervan: het is niet makkelijk om toe te geven dat je ouders gebreken hebben. Dit is moeilijk omdat onze loyaliteit naar ouders toe enorm is. En dan toegeven dat je ouders niet hebben gedaan wat ze moesten doen toen je een kind was is pittig. Bedenk dat je ouders niet in staat waren om je te geven wat je als kind nodig had omdat zij hoogstwaarschijnlijk zelf niet kregen wat zij nodig hadden als kind.”
Her-opvoeding van je Zelf is een groot deel van je genezing. Dit kun je doen door inzichtelijk te krijgen welke dingen je nodig had in je kindertijd maar niet kreeg. Dit kan emotionele steun zijn of de kans om je mening te uiten of onvoorwaardelijke liefde. Terwijl je jezelf opnieuw opvoedt, kun je deze dingen aan jezelf geven.
Daarnaast is sociale ondersteuning belangrijk. We kiezen onze ouders niet, maar je krijgt als volwassene de keuze om een community in je leven op te bouwen van mensen die je kunnen en willen ondersteunen en de steun geven die je echt nodig hebt.
En naar je ouders toe is het belangrijk om duidelijke en gezonde grenzen te stellen rond wat je wel en niet van hen accepteert. En je daar ook aan houden.
Als je denkt dat je zelf een emotioneel onvolwassen ouder bent, zijn er dingen die je kunt doen om de cyclus te doorbreken
De kans dat je zelf emotioneel onvolwassen bent is groot als je op deze manier opgegroeid bent. Ook dat is een pittige realisatie. Als je iets nooit gehad hebt is het ook lastig te (h)erkennen wat je gemist hebt. Emotionele onvolwassenheid is aangeleerd gedrag dat waarschijnlijk al generaties lang in je bloedlijn zit. Het feit dat je het zelf anders wilt doen, is op zichzelf al het doorbreken van die cyclus,. Dat is altijd een hele goede eerste stap! Je vermogen om je gedrag te herkennen en hierop te reflecteren is op zichzelf al emotionele volwassenheid en noodzakelijk voor verandering.
Om dit gedrag te her-programmeren is het belangrijk om bewust te zijn wat je triggers zijn, wat zorgt ervoor dat je in emotionele onvolwassenheid valt? Welke situaties, welke emoties, welke woorden, welke interacties, etc. Zodra je dit echt aangaat met je Zelf zullen er thema’s uit je jeugd aangeraakt worden die je dan kunt helen. Vind iemand die je kan helpen jezelf te kalmeren en die je kan helpen emotioneel ondersteunende relaties te bouwen. En heb vooral geduld en compassie met je Zelf.
En een betere reden om met je Zelf aan het werk te gaan dan jij Zelf en je kinderen is er niet. Neem je eigen jeugd en familiesysteem eens onder de loep. Jij kunt ervoor zorgen dat jouw kinderen een betere basis krijgen dan je zelf hebt gehad.
PS. Ik weet inmiddels uit eigen ervaring dat we kunnen helen. Dat is hard werken, maar o zo de moeite waard! Vind je ‘zelf’ en je eigen vrijheid! En als je wilt weten of ik je daarbij kan helpen neem dan contact met me op.
Recente reacties