Waarom verbinden soms zo lastig is?

We verlangen allemaal naar liefde en verbinding met andere mensen. We zijn nu eenmaal sociale wezens. Sommige van ons slagen in het verbinden met een ander, velen slagen daarin half en enkelen slagen er keer op keer niet in. Sommige mensen zijn en blijven verstrikt in patronen die voortkomen uit een jeugd waarin ze verwaarloosd zijn en/of geclaimd werden. Ze begeven zich steeds opnieuw in een dans die gekenmerkt wordt door aantrekken en afstoten.

In de liefde zijn we allemaal bang voor verlating. Als er voldoende vertrouwen is in je Zelf en in de ander dan kun je die angst verdragen en zal het niet je gevoel en gedrag domineren. Voordat je voldoende vertrouwen in een ander kunt hebben zal je eerst vertrouwen in je Zelf moeten hebben. En dan is het wel zo handig je eigen patronen in relaties te herkennen.

Door het nemen van deze afstand wordt de verlatingsangstige juist weer enorm geconfronteerd met datgene wat hij of zij zo vreest en gaat nog meer vastklampen, claimen en controleren.  Pas als een verlatingsangstige echt afstand gaat nemen kan het zijn dat de bindingsvermijder in actie komt. Want hoewel voor de bindingsvermijder afstand tussen beiden wenselijk is, is het beëindigen van de relatie niet wenselijk.

Als je ooit een relatie hebt gehad met iemand met verlatings- dan wel bindingsangst dan is de kans groot dat je zelf ook deze angsten kent. Het geeft een mate van herkenning bij de ander. Herkenning maakt (op onbewust niveau) dat het vertrouwt voelt voor je. Dit ken je, dit is “veilig”.

Psychische littekens

Mensen met verlatings- dan wel bindingsangst hebben in de relatie met ouders veelal (emotionele) verwaarlozing, mishandeling dan wel (narcistisch) claimen meegemaakt. Verwaarlozing betekent in deze dat jouw behoeften, gevoelens en je Zelf niet gezien en erkend werden. Ze werden genegeerd, belachelijk gemaakt en gebagatelliseerd. Een kind kan niet anders dan dit internaliseren en daardoor het gevoel krijgen er niet toe te doen. Soms zit een ouder zo vast in de eigen pijn dat deze je niet kan zien en je tegelijkertijd heel hard nodig heeft. Dit is emotionele claiming. Wie emotioneel geclaimd is geweest, kent het gevoel zich ten dienste te moeten stellen van de behoefte van (een van) de ouders. Deed je dit niet dan was de woede-uitbarsting, het verdriet of misère van de ouder ‘jouw schuld’. Dit valt onder de noemer emotioneel misbruik.  

Het is een grote stap om te erkennen dat je psychische littekens hebt overgehouden aan je jeugd. En het is een grote stap om te (h)erkennen dat deze littekens in je relatie met je partner aangeraakt worden. Partnerrelaties kun je zien als een spiegel die je voorgehouden wordt. Jouw verbinding in een relatie is altijd een reflectie van je binnenwereld. Je herkent alleen datgene dat je kent.

Er heerst nog altijd een groot taboe op emotionele mishandeling, verwaarlozing en geclaimd worden door ouders. Je eigen behoefte aan verbinding met je ouders, je loyaliteit, zal je verblinden voor de littekens die je aan je jeugd hebt overgehouden. Je huidige relatieproblemen kunnen echter een indicatie zijn voor dit verborgen leed.

Als je jezelf wel herkend in deze dynamiek, maar nu alleen je ouders nog als slachtoffers ziet of als je nog overtuigd bent van je ‘gelukkige’ jeugd? Dan is dat okay. Het is waanzinnig moeilijk te erkennen dat je in je jeugd dingen gemist hebt of tekort gekomen bent. Zeker als het je op materieel vlak aan niets ontbroken heeft. En wat je op emotioneel vlak niet gekregen hebt kun je ook niet zomaar missen. Daar is een stuk bewustzijn voor nodig. Veel mensen zullen dan ook pas als ze in hun volwassenleven zijn op zoek gaan naar antwoorden, omdat ze steeds weer vastlopen in meer van hetzelfde. De welbekende rode draad.  

De dynamiek

Verlatingsangst en bindingsvermijding is een dynamiek die zit in je Zelf. Je kunt in een relatie aan één kant zitten, maar het is zelfs mogelijk dat als een jojo van de ene kant naar de andere kant gaat binnen een relatie. Iemand met liefdesangst houdt altijd een veilige ruimte tussen zichzelf en de ander als zelfbescherming. De bescherming dient ervoor te voorkomen dat je gekwetst wordt. Dit zijn overlevingspatronen. Je bent er dus niet bewust op uit om een ander verdriet te doen en een ander is er dus niet perse op uit om jou verdriet te doen. Zolang je deze patronen niet herkent bij jezelf en bij een ander is het moeilijk weerstand te bieden aan mensen met dezelfde kenmerken en is de kans dus groot dat je je mee laat sleuren in de angst van je Zelf of van een ander.

Verlatingsangst kan er als volgt uitzien:

• Je voelt je angstig, niet begrepen en bent bang afgewezen of verlaten te worden.
• Je hebt voortdurend bevestiging, aandacht en houvast van de ander nodig.
• Je claimt en klampt je vast aan de ander.
• Je eist, verwijt en klaagt.
• Je past jezelf voortdurend aan en je hebt zelf geen grenzen meer.
• Je hebt altijd alle begrip voor de ander. Je kunt alles verantwoorden.
• Je doet er alles voor de ander te bereiken en je verliest jezelf daarin.
• Je bent je bewust van je verlangen, meer dan van je angst.
• Je hebt weinig zelfvertrouwen en eigenwaarde.
• Je richt je woede op jezelf en vooral niet op de ander.

Bindingsangst/vermijding kan de volgende kenmerken hebben:

• Je gaat verbinding of commitment uit de weg.
• Je bent bang om je vrijheid op te geven.
• Je doet alles om de ander niet te dichtbij te laten komen en op afstand te houden.
• Je hebt de neiging om fouten in de ander te zoeken.
• Je wantrouwt de ander en blijft twijfelen over de relatie of de motivatie van de ander.
• Je gedrag komt niet overeen met hetgeen je zegt. Je komt afspraken niet na, hebt niet veel zin om vrienden en familie te ontmoeten, hebt geen zin in de problemen van de ander en je blijft actief op datingssites.
• Je hebt een sterke controledrang.
• Je hebt weinig eigenwaarde.
• Je bent je bewust van je angst, meer dan van je verlangen.
• Je negatieve zelfbeeld uit zich vooral in zelfoverschatting.
• Je bent veel liever bij je vrienden dan bij je partner.

Patronen doorbreken

Herken je de eeuwige dans van het aantrekken en afstoten? Kies je iedere keer weer onbeschikbare partners of partners die behoeftig en afhankelijk zijn (gehuwd, verstokte vrijgezel, verslaafd of partners met een psychisch probleem).

De meeste mensen met liefdesangst zoeken de oorzaak van het patroon bij de ander. Het maken van verwijten, het uiten van beschuldigen, dan wel ‘helpen’ en ‘psychologiseren’ van de ander zijn de rode vlaggen van dit gedrag.

Valse hoop loslaten

“Relaties veroorzaken geen pijn of ongeluk, ze brengen alleen de pijn en het ongeluk naar buiten die in jou zitten.” Hannah Cuppen.

Als we als kind ons niet geborgen, geliefd en gezien voelden bij onze ouders krijgen we te maken met valse hoop. Dit is een overlevingsstrategie. We zijn als zuigeling, peuter, kleuter afhankelijk van onze ouders. Een symbiotische band met hen is een oerverlangen. En als onze ouders niet kunnen voldoen aan dat oerverlangen kunnen we niet anders dan onszelf als klein kind de schuld geven van dat gemis en maken onszelf wijs dat het ‘ooit wel goed zal komen’ als we maar hard genoeg onze best doen. En dat is valse hoop. Een partner zal uiteraard nooit aan deze symbiotische ouder-kind relatie kunnen voldoen. En zo blijft er sprake van een onvervulde behoefte. En deze behoefte zit in ons Zelf.

De hoop dat we ooit in een relatie die veilige symbiose zullen ervaren moeten we opgeven en streven naar een gelijkwaardige relatie. Je geborgen voelen, je kwetsbaar  tonen en je af en toe weer even een klein kind te voelen in een relatie is prima. Als we die ‘valse’ hoop loslaten, dan is ons patroon van aantrekken en afstoten niet meer nodig.

De saboteur zit in jeZelf

Hoe herken je de saboteur in jezelf? Dat is dat stemmetje dat tegen je Zelf begint te praten op de momenten dat je je angstig voelt. Bijv. op de momenten dat een verbinding dreigt weg te vallen of juist als je een verbinding wilt aangaan. Het is dat stemmetje van zelfrechtvaardiging: “Ik mag toch best even … Ik ben toch ook maar een mens …”. Het stemmetje dat het goedpraat dat je toegeeft aan impulsieve bevrediging, maar ook het stemmetje dat zorgt voor vermijding van angst en pijn. Je weet wel dat stemmetje dat tegen je zegt “overal is wel eens wat, we hebben zoveel gemeen, ach het is zo slecht nog niet.”

Hoe kom je in verbinding met je Zelf?

Als je het ‘alleen zijn’ vreest en elke verlating voelt alsof het ‘voor altijd’ is of als elk contact voelt als claimen en verlies van jezelf, dan ligt er voor jou een taak om de focus op je partner los te laten en stil te staan bij je eigen verwonding. Vooral kijken naar je eigen verwondingen en dat doen met compassie voor je Zelf. Makkelijker gezegd dan gedaan. Toch is dit essentieel. Zolang je je blik en dus de focus op de ander richt loop je weg voor je eigen pijn. Niet de ander, maar je eigen dynamiek is jouw vijand. Of je dit doet door in je relatie te blijven dan wel die te verbreken is aan jou. Door uit de dynamiek te stappen kan er wel het een en ander in je relatie veranderen en kan het zijn dat je ontdekt dat het niet meer werkt. Je had immers een onbewust contract met elkaar dat gebaseerd was op verlating- en bindingsangst.

Stap voor stap toelaten van je pijn is het begin van heling. Het is een lange en geen makkelijke weg, maar zeker de moeite waard. Want zolang deze dynamiek in je zit en hoe sterker deze is des te groter de pijn, maar hoe minder sterk de dynamiek wordt hoe beter je Zelf kunt gaan kiezen wat je wilt zonder daarbij je Zelf te verliezen.

PS. Ik weet inmiddels uit eigen ervaring dat we kunnen helen. Dat is hard werken, maar o zo de moeite waard! Vind je ‘zelf’ en je eigen vrijheid! En als je wilt weten of ik je daarbij kan helpen neem dan zeker contact met me op.