Opgroeien in een gezin met een moeder die narcistisch trekken vertoont laat diepe sporen na. Je zal iedere dag je best doen een ‘goed meisje’ te zijn om de goedkeuring en liefde van je moeder te krijgen. Je groeit je op met het idee dat als je maar hard genoeg je best doet om iedereen tevreden te stellen je de liefde en waardering krijgt waar je zo naar verlangt. De bouwstenen voor codependentie.

Opgroeien met een moeder die voorwaardelijk van je houdt, een moeder die alleen van je ‘houdt’ als aan de door haar gestelde voorwaarden voldaan wordt, maakt dat je opgroeit in wetenschap dat je ‘dus niet goed genoeg’ bent. Als zelfs je moeder niet van je kan houden om wie je bent, wie kan dat dan wel? Je leert dat je moet werken om iemands liefde te verdienen. Je moet eeuwig dankbaar zijn voor alles, voor altijd. Onvoorwaardelijke liefde ken je niet.

Maar hoe hard je je best ook doet voor iedereen om je heen de bekende innerlijke stemmetjes, met negatieve boodschappen die je eigenwaarde en zelfvertrouwen ondermijnen, blijven je toeschreeuwen.

Karyl McBride, auteur van Zal ik ooit genoeg goed genoeg zijn legt je uit welke emotionele last je met je meedraagt als je een narcistische moeder hebt. En welke problemen er in je volwassen leven kunnen ontstaan.

Dochter van

Als je de dochter van een narcistische moeder bent heb je te maken gehad met een, op zijn minst, emotioneel gebrekkige opvoeding. Doordat dit al van kleins af aan de normale dagelijkse gang van zaken is, weet je niet beter. Veel van de dochters die ik gesproken heb zijn al in de 40 (eigen zijn kinderen dan veelal zelfredzamer en er ontstaat ruimte) als echt het besef begint te door te dringen dat ze fundamentele basisbeginselen nooit geleerd hebben.

Gevolg hiervan kan zijn dat je jezelf emotioneel onvoldoende hebt kunnen ontwikkelen. En gevolgen daarvan kunnen er zo uitzien;

  • Je voelt een altijd aanwezige innerlijke leegte;
  • Je hebt geen idee hoe je je eigen gevoelens kunt voelen en je hebt al helemaal geen idee hoe daarop te vertrouwen;
  • Je hebt geen idee hoe je grenzen moet stellen. Eigenlijk heb je geen idee wat je grenzen zijn;
  • Je vindt het maar lastig om echt aansluiting te vinden bij andere mensen;
  • Je worstelt met (liefdes)relaties;
  • Je hebt altijd het gevoel dat wat je doet niet goed en nooit genoeg is;
  • Je hebt geen zelfvertrouwen en geen eigen waarde;
  • Je hebt nooit hulp nodig. Jij kunt alles wel alleen;
  • Je bent niet goed in ‘small talk’. Dat is vreselijk vermoeiend voor je;
  • Je cijfert jezelf helemaal weg;
  • En als je jezelf dan wegcijfert en je daar niet de waardering voor krijgt waarvan jij vindt dat je die verdient, dan begint de frustratie en wrok op te borrelen;
  • Je kunt er moeite mee hebben, om los van je moeder, zelf iemand te zijn.

En dit lijstje kan nog veel verder aangevuld worden.

Algemene relatieproblemen tussen moeders en dochters

Karyl McBride: ‘Mijn onderzoek naar maternaal narcisme brengt tien algemene relatieproblemen tussen moeders en dochters aan het licht die zich voordoen als de moeder narcistisch is. Je kunt te maken hebben met alle, of slechts een paar van die problemen, afhankelijk van waar je moeder past in het spectrum van maternaal narcisme, met enkele tot alle karaktertrekken van de narcistische persoonlijkheidsstoornis. Laten wij eens kijken naar de krachten tussen moeder en dochter in verband met maternaal narcisme; de krachten ik ‘de tien obstakels’ noem.’

Hieronder een paar van die obstakels toegelicht.

Je moeder accepteert geen grenzen of privacy.

Als je opgroeit is het voor je psychische ontwikkeling van cruciaal belang dat je emotioneel gescheiden van je moeder leeft. Het is van cruciaal belang om te ontdekken wie jij bent. Een narcistische moeder staat haar dochter niet toe een afzonderlijk individu te zijn. De dochter is er om de behoeften en wensen van de moeder te vervullen. Voor de moeder is haar kind gewoon een verlengstuk van haarzelf. Dat veroorzaakt een enorm probleem bij de dochter.

Ze leert in het gezin van herkomst dat zij geen grenzen of privacy heeft. Haar moeder kan tegen haar praten over van alles en nog wat, hoe ongepast ook, en andere mensen van alles over haar dochter vertellen, het maakt niet uit hoe gênant. De moeder maakt de dienst uit, bepaalt de regels en het is de dochter niet toegestaan hier tegen in te gaan. Grenzen stellen wordt niet getolereerd. De narcistische moeder geeft haar dochter keer op keer te kennen dat zij er niet toe doet.

Je moeder acht het belang van hoe iets er in haar ogen uitziet groter dan welk gevoel het jou geeft.

Naar de buitenwereld toe ziet je gezin van herkomst eruit als een ideale familie; vader en moeder staan altijd klaar voor de kinderen, een huis dat altijd spik en span is. Goed voor de dag komen ten overstaan van de buitenwereld is voor haar het belangrijkst. Dit geeft haar een goed gevoel. Ze heeft het beter voor elkaar dan een ander. Een narcistische moeder ziet jou als een verlengstuk van zichzelf, dus als jij er goed uitziet, doet zij dat ook. Oppervlakkig gezien lijkt het of zij bezorgd is om jou, maar uiteindelijk gaat het allemaal om haar en om de indruk die zij op anderen maakt. Hoe jij eruitziet en je gedraagt, is voor haar alleen belangrijk omdat het haar eigen oppervlakkige eigenwaarde weerspiegelt. Hoe jij je van binnen voelt is voor haar volstrekt onbelangrijk en ook een onwenselijke bijkomstigheid waar zij zich niet mee bezig zal houden.

Je probeert constant je moeders liefde, aandacht en goedkeuring te winnen, maar voelt je nooit in staat haar tevreden te stellen.

Zowel grote als kleine meisjes willen hun moeder tevreden stellen en verlangen naar haar goedkeuring. Al vroeg in hun leven is het belangrijk voor kinderen aandacht, liefde en goedkeuring te krijgen, maar die goedkeuring dient wie ze zijn als individu te bevestigen, niet wat hun ouders willen dat ze zijn. Maar narcistische moeders zijn in hoge mate kritisch over hun dochters; ze accepteren hen nooit zoals ze zijn. De ene keer ben je niet goed genoeg want ‘andere meiden van jouw leeftijd een betere opleiding volgen’ en de volgende keer ‘moet je je niets verbeelden omdat jij toevallig een betere opleiding dan je moeder hebt’. Wat je ook doet het is nooit goed en het is nooit genoeg.

Het draait altijd om je moeder.

‘Alle draait om je moeder’ is een van de centrale thema’s van Karyl McBride’s onderzoek. Ze heeft enkele specifieke voorbeelden toegevoegd om te laten zien hoe dit uitwerkt op de moeder- dochterrelatie. Narcistische moeders hebben zo extreem alleen maar aandacht voor zichzelf dat ze niet inzien welke invloed hun gedrag heeft op andere mensen, en in het bijzonder op hun eigen kinderen.

Karyl McBride: ‘Mijn moeder gedroeg zich onlangs volgens dit obstakel, maar dit keer wist ik hoe ik ermee moest omgaan. Terwijl ik druk bezig was de deadline voor mijn boek te halen, wilde mijn moeder dat ik haar en mijn vader kwam bezoeken in hun nieuwe huis. Niet alleen hadden ze mij onlangs in mijn huis bezocht, maar, zoals ik haar had uitgelegd, had ik het erg druk met het schrijven van mijn boek naast mijn fulltime praktijk. Ik maakte haar duidelijk dat het mij beter uitkwam als ik wat verder gevorderd was met het boek. Ze antwoordde me: ‘We stellen ons allemaal doelen en sommige worden niet bereikt. Jij moet eens dingen gaan doen die gewone mensen doen.’ Met andere woorden: het deed er niet toe wat voor mij op dat moment belangrijk was in mijn leven, het ging erom wat zij van mij verlangde: dat ik haar bezocht.

In de jaren daarvoor zou ik hebben gedaan wat mijn moeder van mij wilde, zonder op de gevolgen voor mijzelf, mijn agenda of mijn financiën te letten. Ik dank God voor mijn herstel! Dit keer hield ik voet bij stuk en vertelde haar dat ik haar zou bezoeken als het mij uitkwam.’

Dit is een fragment uit Zal ik ooit genoeg goed genoeg zijn van Karyl McBride. Dit boek staat vol helende inzichten, voorbeelden en herkenbare verhalen die je daarbij helpen. De liefdevolle en effectieve manier waarop Karyl de relatie met je moeder aanpakt, maakt dit een belangrijk boek!

PS. Ik weet inmiddels uit eigen ervaring dat we kunnen helen. Dat is hard werken, maar o zo de moeite waard! Vind je ‘zelf’ en je eigen vrijheid! En als je wilt weten of ik je daarbij kan helpen neem dan zeker contact met me op.