Codependentie

Mensen hebben sociale interactie nodig. Ons leven bestaat uit relaties. En als het even kan goede, fijne, gelijkwaardige relaties met familie, vrienden, collega’s en natuurlijk je partner. Maar wat nou als dat alles voor jou niet zo vanzelfsprekend is?

In een relatie geef je werkelijk altijd alles wat in je vermogen ligt en nog is het niet genoeg. Je voelt je vaak schuldig en schaamt je soms voor je gedrag. En daar is DE vraag: wat doe ik nou verkeerd? Wat is er mis met mij? Dat gevoel ken ik helaas maar al te goed en het antwoord inmiddels ook; ik heb last van codependent gedrag.

De oorsprong

Codependentie ontstaat veelal in een onveilige gezinssituatie waarin er nvoldoende ruimte en aandacht was voor de gevoelens en behoeftes van het kind dat je ooit was.

Gezinnen waarin misbruik en mishandeling, geestelijk en/of fysiek, plaats vond zijn  disfunctionele gezinnen, met disfunctionele regels en die brengen disfunctionele volwassenen voort. Het kan zijn dat in het gezin sprake was van geweld en/of verslavingsproblematiek. Maar ook ouders die emotioneel niet beschikbaar zijn (bijv. door een persoonlijkheidsstoornis als nps) hebben (emotionele) verwaarlozing van het kind tot gevolg. Een kind in zo’n gezin neemt de zorg voor een of beide ouders op zich, omdat die emotioneel of fysiek niet voor zichzelf kunnen zorgen.

In deze gezinnen wordt niet gesproken over gevoelens, moeilijke en pijnlijke dingen worden verzwegen, niet benoemd en al helemaal niet uitgesproken. Het tonen van gevoelens en kwetsbaarheid wordt (op non verbale wijze) afgewezen en niet gewaardeerd.

Het is zeer onveilig om gevoelens te laten zien en te delen. En het onvoorspelbare gedrag van ouders (het één zeggen en iets anders doen of dingen beloven en niet nakomen) zijn een voedingsbodem voor codependentie.

Onbewust

Onbewuste denk- en gedragspatronen die ontstaan zijn vanuit een gevoel van onveiligheid in de kinderjaren, kunnen ervoor gezorgd hebben dat je als volwassene codependent gedrag bent gaan vertonen. Met het aanpassingsgedrag (overlevingsmechanisme) dat je als kind leerde kon je overleven in een (emotioneel) onveilige situatie.

Naarmate we ouder worden, gaan die patronen steeds meer in de weg zitten. De overlevingsmechanismen blokkeren de weg om werkelijk gelukkig te zijn en om gezonde, gelijkwaardige relaties aan te gaan en te onderhouden.

Mensen die worstelen met codependentie zijn er zo aan gewend zichzelf aan te passen, zichzelf af te stemmen op de behoefte van de ander, soms zelfs te ‘verdwijnen’ voor de ander, dat ze zichzelf letterlijk verliezen in relaties. En je weet niet eens dat je dit doet!

Mensen met codependent gedrag komen vaak in relaties en op werkplekken terecht met ongezonde dynamieken. Die ongezonde dynamieken voelen op onbewust niveau “veilig” omdat het bekend is van vroeger. Maar in werkelijkheid zijn ze onveilig.

Mensen met codependent gedrag weten soms ook niet meer wie ze nu echt zijn, of wie ze zouden willen zijn of twijfelen continu aan wat ze nu werkelijk voelen voor die ander.  

Emotionele uitputting, burnout, drama en verdriet in relaties en gewoon veel “gedoe” zijn veel voorkomende problemen bij mensen die last hebben van codependentie. En natuurlijk het altijd aanwezige gevoel dat je niet goed genoeg bent!

Als jij je niet echt gelukkig voelt of je op je gemak voelt, je niet zegt wat je echt denkt en voelt en vaak negatieve emoties ervaart, kunnen dat zomaar signalen zijn dat jij niet je authentieke zelf kunt zijn. En jezelf verliezen ligt dan echt op de loer.

Je kunt van buitenaf nooit genoeg bevestiging krijgen om je goed genoeg te voelen. De enige die je kan bevestigen dat je goed genoeg bent dat ben je zelf! Dat is je Zelf.

Er is wat aan te doen

Codependentie gaat niet vanzelf over. Het is vooral belangrijk je bewust te worden van de onbewuste, automatische patronen (blinde vlekken) en dynamieken die onder je gedrag liggen. Door je daar van bewust te worden, kun je leren keuzes te maken vanuit ‘vrijheid’. Het is cruciaal contact te leren maken met je eigen gevoelens en behoeftes. En dat is best ingewikkeld voor iemand die dat een leven lang niet gedaan heeft. Als kind heb je immers geleerd vooral niet op jouw gevoel te vertrouwen. Jouw gevoel was niet belangrijk. Jouw gevoel werd afgewezen…door je ouders nota bene. De ouders die je nodig had om je te leren wat je gevoel is, hoe je ermee omgaat en dat je op je eigen gevoel kunt vertrouwen.

Maar als je eenmaal je eigen gevoel gaat herkennen, kun je dit ook erkennen en uitspreken. Je eigen grenzen gaan ontdekken en deze ook aangeven. Het is belangrijk dat je eigenwaarde, zelfcompassie en mildheid toenemen. Dat ondermijnende gedachtes worden herkent. Dan kan een stevige emotionele basis ontstaan van waaruit gevoeld, gedacht en gehandeld wordt in vrijheid.

Het goede nieuws is: je kunt er wat aan doen! Het minder goede nieuws: het is hard werken, er is geen quick fix en het vraagt echt om commitment. Het is een proces waarbij je, met vallen en opstaan, meer en meer verbinding gaat ervaren met je Zelf en met anderen. En er ontstaat meer rust en balans in je Zelf.

Als het voor jou al zo ongemakkelijk is dat je klaar bent met steeds weer je hoofd stoten en als je al zo ver bent dat je heel voorzichtig begint te denken dat je misschien zelf best wel belangrijk bent voor jezelf neem dan gerust contact met me op. Je hoeft het niet alleen te doen!

Word bewust en kom in actie, start met accepteren, loslaten en doe dit met liefde en geduld voor jezelf. Vind je eigen vrijheid!